Geschiedenis Haria

Het dorp Haria heette vroeger “ Nusahunjo “ en het dorp lag eerst op een andere locatie. Kapitan Loupatty vestigde zich met 4 families uit Ceram bij het gebergte “ Hatoe – Haoel “.

De families zijn:

1. Fam. Loupatty.
2. Fam. Parinussa.
3. Fam. Sarimolle.
4. Fam. Tamaela.

In de tijd van negeri pertama, kwam kapitan Loupatty, Pattiiju, een man tegen die gekleed was als een kapitan. De twee mannen beproefden hun krachten door met elkaar te vechten. Kapitan Loupatty was niet in staat om de andere man te verslaan. Zij waren alletwee even sterk. De andere man werd kapitan Hattu genoemd wat betekent: “ Hard als steen “. De plaats waar zij elkaar ontmoetten heette “ Apapa “. Dit komt doordat de een tegen de ander zei: Apa (wat) en de ander antwoordde Apa.

Daarna sloten zij vriendschap. De plaats waar zij afscheid van elkaar namen heette: “ Patae “ wat betekent: plaats waar twee mensen zich scheiden.Kapitan Loupatty stuurde kapitan Hattu naar het dorp Nusahunjo. Zelf ging hij op zoek naar andere mensen afkomstig uit Ceram. Onderweg stopte hij om wat te eten en hij ontdekte dat er geen vis was. Op dat moment vloog er een vogel genaamd: Goheba voorbij met een vis in zijn snavel. De vogel liet de vis voor kapitan Loupatty vallen. De plaats waar het gebeurde heette: “ Yano “ wat vis betekent.

Doordat de families groter werden, verhuisde men een tweede keer naar een andere plaats genaamd: “ Amano “ Negeri Lama “. Op Amano ontmoette men kapitan Bastian Latupeirissa. Kapitan Latupeirissa werd ten onrechte beschuldigd van het opeten van hun klaargemaakte varken. Uit schaamte verstopte hij zich bij de vijver “ Wano “ dichtbij de baai “ Hatualani “. Kapitan Latupeirissa werd ook kapitan “ Iahuni “ genoemd. Zodoende werd de vijver Iahuni genoemd.

Doordat het dorp getroffen werd door een ziekte, ging kapitan Loupatty met zijn hond op zoek naar Kapitan Iahuni om vergeving te vragen voor de beschuldiging.. Onderweg kreeg de hond dorst. Kapitan Loupatty stak zijn speer in de grond en er kwam water uit. De plaats werd genoemd: “ Waehuhu “.

In de tijd van de Portugezen moest men voor een derde keer verhuizen. Kapitan Loupatty en patih Sakaroni gingen op zoek naar een andere locatie. Het werd “ Leawaka Amapatti “ Nu bekend als: Negeri Haria.

In 1362 kwam patih Sakaroni naar Haria. In 1480 werd een van zijn nakomelingen de eerste raja in Haria. Hij heette “ Narayai “. Hij legde de basis voor de structuur van de eerste “ pemerintah adat “. Kapitan Loupattty had gezag over de hutan, terwijl de nakomelingen van patih Sakaroni gezag hadden in de Negeri.

Negeri Haria werd ingedeeld door:

1. Kapitan Loupatty.
2. Patih Sakaroni.
3. Kapitan Hattu.

Kapitan Loupatty trok de grensscheiding bij Porto. Kapitan Hattu trok de grensscheiding bij Air Salobar. De derde grensscheiding is te vinden bij Kampung Lama.

Toen het dorp zijn vorm had, werd de “ batu pusat “ uit Amano naar negeri Haria gebracht. De batu pusat heet nu “ Batu Pamale “ ( Gewijde offersteen ). Voor de batu pusat bouwde men een rumah adat.(adathuis) en men noemde het “ Baileu “. De baileu heet in de adat-taal: “ Pala Pesi Rumah Toru “. In de loop der jaren is de baileu “ Baileu Pusat “ geworden. De Baileu Pusat is in 1571 gebouwd.

In de tijd dat men de rumah adat wilde bouwen, woonden op het eiland Molana nog 3 families:

1. Fam. Souisa.
2. Fam. Kaya.
3. Fam. Kainama.

Op verzoek van kapitan Loupatty zijn ook deze drie families verhuisd naar negeri Haria. Negeri Haria heeft 6 Soa’s. ( wijken ).

1. soa Titasoni.
2. soa Louhatu.
3. soa Tanarissa.
4. soa Lounussa.
5. soa Pemua.
6. soa Samalohy.

Toen negeri Haria permanent bewoond werd, liep kapitan Loupatty door negeri Haria en kwam aan bij een plek genaamd: “ Sempurna “. Dit betekent: “ voltooid “.